Szarek komośnik

W ciągu kilku dni potrafi zniszczyć całą plantację. Żarłoczny i trudny do zwalczenia, szybko poszerza swój zasięg, pojawiając się w kolejnych lokalizacjach w kraju. Szarek komośnik, bo to on jest negatywnym bohaterem tego artykułu, staje się jednym z głównych wrogów plantatorów buraków cukrowych w całym kraju.

Ten żarłoczny chrząszcz przybył do nas zza wschodniej granicy. Pierwszy raz jego obecność w Polsce odnotowano w 2016 roku. Zamojszczyzna, gdzie miało to miejsce, stała się też poligonem doświadczalnym. Tam podjęto pierwsze próby walki z szarkiem komośnikiem.

Wiosenne przebudzenie – jak szarek komośnik rozpoczyna sezon

Z zimowego letargu budzi się, gdy średnia temperatura gleby zbliża się do 10 stopni Celsjusza. Niestety, czas ten zbiega się ze wschodami buraków cukrowych. Po kilku dniach od przebudzenia, gdy nabierze siły, rozpoczyna wędrówkę na nowe plantacje buraków cukrowych.

W międzyczasie szarek komośnik żywi się chwastami komosowatymi – stąd pochodzi jego nazwa. W chłodne dni migruje pieszo, a gdy tylko robi się dostatecznie ciepło, szarek odbywa loty. Owad ten nie lata zbyt daleko, dlatego pierwsze oznaki bytowania szkodnika dostrzeżemy na obrzeżach uprawy. Ważna jest więc dokładna lustracja pól, zwłaszcza zewnętrznych rzędów. Jeśli w bliskiej odległości była w poprzednim roku prowadzona uprawa buraka, warto uwzględnić ten kierunek. Szczególnie, jeśli wiemy, że szarek był tam obecny.

Szarek komośnik prowadzi głównie nocny tryb życia. Żerowanie rozpoczyna po zachodzie słońca. Plantatorzy buraków zauważyli też mniejszą aktywność tego szkodnika podczas pochmurnych dni.

Szarek komośnik

Szarek komośnik – biologia szkodnika

Szarek komośnik to chrząszcz mierzący około 1,5 cm długości. Charakteryzują go układające się w literę „V” dwa ciemniejsze paski włosków na skrzydłach. Ma szaro-czarne ubarwienie i krótki szeroki ryjek.

Każda samica składa średnio 120-150 sztuk jaj. Zdarza się, że niektóre składają nawet 300 sztuk jaj i więcej. Jaja są eliptyczne, długości około 1,2 mm, mają lekko kremowe zabarwienie.

Samice przykładają się do znalezienia miejsca, w którym złożą jaja. Szczególnie chętnie wybierają te blisko korzeni buraka, z wilgotną glebą. Wilgoć ogranicza wysychanie jaj. Aby do tego nie dochodziło, samice starają się podczas ich składania zagrzebać je jak najgłębiej. Pozwala im to na lepsze umiejscowienie przyszłego potomstwa.

Po okresie rozrodczym dorosłe osobniki giną. Żerujące na korzeniach larwy dorastają do 3 cm długości. Są beznogie, białe i mają wyraźnie wyodrębnioną głowę.

Trwa to mniej więcej do końca sierpnia. Wrzesień to dla szarka czas przepoczwarzania się. Nabranie barw i charakterystycznego dla osobników dorosłych wyglądu zajmuje szarkowi komośnikowi około dwóch tygodni.

Szkodliwość

Chrząszcz wygryza w nadziemnych częściach roślin „zatoki”. Często zjada liście całkowicie i uszkadza hypokotyl. Rośliny z takimi uszkodzeniami albo zamierają, albo stają się osłabione i podatne na inne patogeny, szybciej tracą wodę, w efekcie czego plony są znacząco mniejsze.

Obserwacje pokazują, że jeden osobnik może w ciągu jednej nocy żerować nawet na 20 siewkach. W wielu przypadkach prowadzi to do potrzeby przesiewania plantacji.

Szarek komośnik – osobniki złapane w pułapkę feromonową.

Trudna walka z szarkiem komośnikiem

Walka z szarkiem komośnikiem nie należy do łatwych zadań. Mimo, że pojawiają się nowe preparaty zarejestrowane do zwalczania tego szkodnika, to ciągle stanowi on spore zagrożenie. Sytuacja w zakresie skuteczności chemicznych metod zwalczania jest dynamiczna. Każdego roku nie brakuje plantacji, które są przesiewane.

Kluczowa jest lustracja

W okresie początkowego wzrostu roślin, kiedy szkodniki zaczynają coraz intensywniej żerować, powinniśmy być na plantacji praktycznie każdego dnia. Szczególnie, gdy wiemy, że w naszej okolicy szkodnik był obecny w poprzednich sezonach.

Pomocne w zdemaskowaniu szkodnika i określeniu poziomu zagrożenia są pułapki feromonowe, które powinno się umieszczać na polu
w odpowiednich miejscach. Dzięki szybkiej reakcji możemy ruszyć z ochroną, nim szarek komośnik zmusi nas do przesiewania plantacji.

Pułapki montujemy najpierw na obrzeżach pola po ubiegłorocznej plantacji. Zwykle to stąd chrząszcze rozpoczną migrację na nowe plantacje. Kolejnym krokiem jest ich montaż na obrzeżach nowych plantacji.

Na terenach objętych działaniem szkodnika warto rozważyć wybór odmian, które cechuje szybsze tempo wzrostu. Pozytywne rezultaty daje również gęstszy siew na obrzeżach plantacji.

Ponieważ szarek komośnik zimuje w glebie po buraczyskach na głębokości do 30 cm, możliwa jest także walka mechaniczna. Wielu praktyków zaleca wykonywanie orki
i rezygnację z uprawy uproszczonej szczególnie tam, gdzie stwierdzono występowanie szarka komośnika.